بخش زرقان یکی از بخشهای 5 گانه شهرستان شیراز میباشد. مرکز آن شهر زرقان است که در 25 کیلومتری شیراز واقع شده است (نزدیکترین بخش به مرکز استان). وسعت بخش 808 کیلومتر مربع دارای دو شهر زرقان و لپویی و دو دهستان بند امیر و رحمت آباد با تعداد 40 روستا و 10 آبادی است:
بخش زرقان در حال حاضر قریب 60 هزار نفر جمعیت ساکن را در خود جای داده است. جمعیت غیر ساکن زرقان بدلیل اشتغالزائی منطقه22 هزار نفر در بخشهای صنعتی ، آموزشی ، خدماتی برآورد میشود.
الف) سوابق طولانی گذشته
زرقان دارای تاریخی کهن است که در صفحات آتی به آن اشاره خواهد شد.
زرقان 70 سال قبل در فرهنگ دهخدا اینگونه توصیف شده است : «زرقان یکی از بخشهای4 گانه شهرستان شیراز است که در شمال شرقی این شهرستان قرار دارد . شمال آن به شهرستان آباده و جنوب آن به بخش سروستان و باختر آن به بخش اردکان و خاور آن به بخش نی ریز محدود است . این بخش از هشت دهستان به نامهای حومه مرودشت – کربال – خفرک – کمین و توابع ارسنجان و... تشکیل و مرکز آن زرقان که در مجموع 233 قراء است و جمعاً 79000 نفر سکنه دارد. شوسه شیراز به اصفهان از وسط آن میگذرد» .
زرقان از قدیمی ترین بخش های استان فارس محسوب میگردد که از سال 1314 رسماً در تقسیمات کشوری دارای بخشداری بوده و از سال 1318 دارای شهرداری است
با توضیح فوق مشخص است که تاکنون چهار شهرستان (مرودشت – ارسنجان – پاسارگاد ، صفا شهر و بخش خرامه) از زرقان جدا گردیده ولی خود زرقان هنوز بصورت بخش باقی مانده است.
ب ) موقعیت استثنائی حال :
بخش زرقان در ابعاد مختلف اعتقادی و ولایت مداری، زیرساختها، صنعت، کشاورزی، دامپروری، گردشگری، مراکزعلمی- تحقیقاتی اداری، تعاونیها، مشارکتهای مردمی و.... توانائیها و امکاناتی فراتر از یک بخش و حتی در مواردی فراتر از یک شهرستان را در خود جای داده که ذیلاً به آنها اشاره میگردد:
اعتقادی و ولایتمداری :
زرقان همیشه یک شهر مذهبی بوده و در فعالیتهای دینی و انقلابی برنامههای منسجم و مستمر داشته است. در سال 1342 با شروع نهضت حضرت امام خمینی (ره) با تقدیم یک شهید (شهید علی اکبر صادقیان) ، در دوران انقلاب دو شهید (شهیدان ناصر رضازاده و اسماعیل مؤذنی) و در زمان جنگ تحمیلی و هشت سال دفاع مقدس با تقدیم 200 شهید و چند هزار نیروی رزمنده و ایثارگر، اصالت مذهبی و ولایتمداری خود را اثبات نموده است. در حال حاضر قریب نیمی از مساحت بخش زرقان موقوفه میباشد و با احداث مراکز متعدد آموزشی ، فرهنگی و خدماتی و ... توسط نیکوکاران، زرقان را به یکی از بخش های خَیّر پرور استان تبدیل نموده است.
زیر ساختها :
عبور اتوبان شمال – جنوب و نیز راه آهن اصفهان - شیراز از حریم شهر، استقرار سه ایستگاه برق 66 کیلو وات ، عبور قطار شهری شیراز – تخت جمشید در طرح آینده ، تمرکز غنیترین و سالمترین منابع آب در لایههای زیرزمینی که از سرچشمههای حوزه زاگرس جنوبی تامین میشود.
استقرار یکی از مهمترین ایستگاههای تأمین گاز، برخورداری از شبکه فیبرنوری – تلفن همراه - ایرانسل – اینترنت پر سرعت ، عبور خط لوله آبرسانی از سد درودزن به شیراز و خط دوم در طرح آینده از حریم شهر ، استقرار بزرگترین انبار ذخیره سوخت فسیلی در سطح استان ، فعالیت 3 مجموعه بزرگ حمل و نقل درون و برون استانی سوخت و کالا،
صنعت :
درحال حاضر قریب 24% صنایع استان درقالب 400 کارخانه بزرگ و کوچک و کارگاههای متعدد تولیدی در حریم شهر زرقان مستقر است که این منطقه را به بزرگترین مرکز استقرار صنایع در استان تبدیل نموده است از جمله صنایع بزرگ که بعضاً در خاورمیانه کم نظیر میباشند شامل : پالایشگاه شیراز- صنایع شیمیایی (قدس– سینا- شیمی رزین و...) کاشی و سرامیک حافظ – شرکت لعابیران- شرک شیر پگاه فارس – شرکت درخشان ماکارون – شرکت دشت نشاط و.... شهرک صنعتی آب باریک با 80 کارخانه.
کشاورزی :
وجه تسمیه نام باستانی زرقان بخاطر سرسبز بودنش است. به دلیل وجود 41000 هکتار اراضی حاصلخیز و کم نظیر کشاورزی در استان که قسمت اعظم آن در حوزه رودخانه کر قرار گرفته است و نقش بسزایی در تامین مایحتاج زراعی استان در تولیدات گندم ، برنج، کلزا، چغندر، سبزیجات و سیفی جات و... دارد که عملاً در جایگاه اول تا سوم استان قرار گرفته است.
دشت آهوچر و موقعیت منحصر بفرد آن به وسعت 3500 هکتار تولید کننده عمده گندم بذری در سطح استان و کشور که در عمل این دشت بعنوان پایلوت کشاورزی در سطح استان مطرح می باشد.
وجود 2070 هکتار باغ انگور دیم با چند میلیون اصله درخت انگور و ...
تعداد 8 قنات فعال و غیر فعال که قدمت بعضی از آنها به بیش از هزار سال میرسد.
دامپروری:
استقرار 53 واحد مرغداری با تولید2000 تن گوشت سفید در سال ، استقرار 406 واحد دامپروری و گاو شیری با تولید روزانه 90 تن شیر و 100 تن گوشت قرمز
گردشگری :
قرار گرفتن در میانه جلوه گاه تاریخ تمدن ایران زمین و نماد توسعه آینده کشور (دروازه قرآن و دروازه ملل تخت جمشید) ، پل و بند تاریخی بندامیر در 16 کیلومتری شهر زرقان با قدمت 1100 ساله ، بند تاریخی فیض آباد که در30 کیلومتری شهر زرقان واقع شده. شاهزاده قاسم (ع) درشهر و 3 امامزاده دیگر در روستاها . حلوا و بوریای دستباف بعنوان سوغات ویژه زرقان.
مقبره سید عمادالدین نسیمی، از مبارزان نهضت حروفیه که حدود 600 سال قبل در زمان حکومت تیموریان به شهادت رسیده است ، پارک ملی بمو یکی از ده پارک بینالمللی با وسعت 50 هزار هکتار ، پارک جنگلی پالایشگاه با وسعت 250 هکتار (بزرگترین پارک مصنوعی در سطح استان)، استقرار بزرگترین باغ وحش استان با تنوع حیوانات ، پرندگان و ... در حریم شهر زرقان.
مراکز متعدد علمی و آموزشی ، تحقیقاتی و پژوهشی:
دانشگاه آزاد اسلامی با 2500 دانشجو و سابقه دهساله ، دانشگاه پیام نور با 150 دانشجو که سال گذشته در زرقان افتتاح شده ، مرکز تربیت معلم شهید مطهری آب باریک با 14 هکتار وسعت و 40 سال سابقه ، مرکز آموزش نیروی دریایی سپاه (احمد ابن موسی (ع)) ، فعالیت 3 هنرستان شبانه روزی فنی، کشاورزی و... 3 دبیرستان شبانه روزی دختران و پسران، مرکز تحقیقات کشاورزی بعنوان بزرگترین مرکز در سطح استان ، مرکز هواشناسی پیشرفته با سابقه طولانی، مرکز تولید جوجه یکروزه ، مرکز تلقیح مصنوعی دام ، پارک ملی بمو ، مرکز تولید بذر اصلاح شده در سطح استان ، فرودگاه و مرکز آموزش هواپیمائی گلایدر، مرکز تولید انواع نهال درختی و زینتی ، استقرار بزرگترین مرکز تولید گلخانهای در آیندهای نزدیک در مرکز تحقیقات کشاورزی ، مرکز آموزش اسب سواری
ج – چشم انداز منحصر به فرد آینده
دروازه ورود به شیراز از سمت شمال شرقی ، احداث بزرگترین شهرک مهر امام رضا (ع) در سطح استان و مجتمع های مسکونی دیگر با ظرفیت اولیه 20 هزار خانوار ، اجرای طرح توسعه پالایشگاه شیراز با چند برابر ظرفیت ، اجرای طرح ایستگاه بارانداز راه آهن زرقان واقع در دشت خشکه میان ، استقرار تقاطع خطوط ریلی زرقان - اصفهان، زرقان - شیراز، زرقان – بوشهر ، عبور قطارشهری شیراز - تخت جمشید از حریم شهر زرقان ، صنعت رو به تزاید و اشتغال زائی .
اطلاعات کلی فوق بیان کننده این واقعیت است که زرقان در طول حیات خود نقشی مهم در تحولات منطقه داشته ولی هنوز به حق قانونی و مُسلم خود که ارتقا بخش زرقان به شهرستان است نرسیده و در همین رابطه چشم به راه مصوبات قانونی دولت خدمتگزار در این زمینه است./ انشاءالله
منبع : www.zarghan.ir